• Vandaag is aan mij de bijzondere eer om het event te openen van ″Poëzie aan de Slinger″ van het team Dorpsdichters in Houten.
• Graag markeer ik het belang van cultuur en ook van poëzie. Het vergroot ons cultureel bewustzijn, zoals professor Van Heusden dat ook toelicht: Dat wil zeggen hoe je jezelf waarneemt, hoe je jezelf verbeeldt en hoe je jezelf begrijpt. En al deze dingen bepalen onze identiteit. En het is deze identiteit die vervolgens ten grondslag ligt aan ons handelen. Wij bouwen onze identiteit op door deze reflectie. Door religie, door kunst, door burgerschap en dus ook door poëzie.
• Een paar jaar geleden bezocht ik het Auschwitz-monument van schrijver en kunstenaar Jan Wolkers. Hij markeert de gruwelijke verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog met een monument dat bestaat uit gebroken spiegels. En als je in die spiegels kijkt, dan zie je de lucht. De hemel. Die sinds de massamoord op onschuldige mensen inderdaad voor altijd gebroken is. Een definitieve diepe kras op de ziel. De ziel van de hemel.
• Maar als je in de spiegels kijkt, dan zie je ook jezelf. De confrontatie met je eigen ik. Waar sta ik als het erop aankomt. Voorkom ik nieuwe krassen of draag daar onbewust aan bij. Het maakt me stil.
• En zo is het ook met poëzie. In het boek Het bittere kruid van Marga Minco staat een gedicht van haar man Bert Voeten. Ik zal de eerste regel voorlezen:
◦ Er rijdt door mijn hoofd een trein,
vol Joden, ik leg het verleden als een wissel om
Het markeert het bijna gek makende verdriet dat je voortdurend bij je draagt. Het gedicht is daarom zo raak, zo treffend bij dit boek, waarin Marga Minco als enige van haar gezin de holocaust overleeft. Het heeft haar getekend. En tegelijkertijd spreekt het gedicht hoop uit, doordat zij het verdriet haar niet laat verlammen, maar het verleden als een wissel omlegt. En daar gaat zoveel inspiratie van uit. Een opdracht zelfs aan ons allemaal. Omdat ik het overleefd heb, schrijf ik: heeft zij weleens gesteld.
• In een toenemende verharding van de samenleving, een toenemende individualisering, maar ook toenemende maatschappelijke opgaven is het des te belangrijker dat we met poëzie investeren in ons menszijn. Als bouwsteen van onze samenleving en dus ook van onze Houtense samenleving. Dat we ons bewustzijn van wie wij zijn en dus ook wat wij voor de Houtense samenleving kunnen betekenen.
• De Dorpsdichters initiëren en markeren dit vandaag met ″Poëzie aan de Slinger″. En niet alleen vandaag. Zo is er een poëziestraat in Houten en is er een website Dorpsdichter Houten als podium voor poëzie. Zij houden ons wakker. Zij prikkelen ons. En houden ons scherp. Ook als het om actuele thema’s gaat als klimaat of inclusie. Of weten in de soms lastige tijden net dat stukje relativeringsvermogen te brengen, zodat we weer even op adem kunnen komen.
• Als ik kijk naar mijn eigen rol als lokaal politicus en ook van andere politici. Dan lijkt het soms alleen te gaan om oneliners of een goed beeld neer te zetten bij de pers. Maar is dat nu de essentie van het leven? Als ik daarop reflecteer, dan denk ik vaak aan het gedicht ″Roeping″ van Gerard Reve. En dat brengt mij weer met beide benen op de grond.
Roeping
(voor de Zusters van Liefde, te Weert)
Zuster Immaculata die al vier en dertig jaar
verlamde oude mensen wast, in bed verschoont,
en eten voert,
zal nooit haar naam vermeld zien.
Maar elke ongewassen aap die met een bord: dat hij
voor dit, of tegen dat is, het verkeer verspert,
ziet savonds reeds zijn smoel op de tee vee.
Toch goed dat er een God is.
• Dit gedicht dat het contrast schetst tussen mensen die hard roepen en veel aandacht krijgen, terwijl de anonieme verpleegster werk doet wat er echt toe doet en niet de waardering krijgt die zij verdient. Een mooi voorbeeld van straat- of dorpspoëzie, want dit gedicht is is ontstaan tijdens een stadswandeling in Weert.
• De Houtense voordrachtskunstenaars raken ons, verbinden ons en dagen ons uit. En dat draagt bij aan de vorming van onze identiteit als Houtense inwoners.
• Dank Anja Tekelenburg, Dank Danny Keff, dank aan alle Dorpsdichters van Houten en dank aan de inwoners die zich hierbij betrokken weten. Met een bijzonder woord van dank aan Theater De Slinger die deze locatie beschikbaar heeft gesteld. Het wordt tijd dat we ook vanuit de politiek de titel van Dorpsdichter veel krachtiger markeren. Dat verdient de poëzie, dat verdienen de Dorpsdichters en dat verdient Houten.
• Ik wens u allen een inspirerende middag toe!
Willem Zandbergen